Classificatie bij Boccia.

1. Wat is Classificatie? 

Classificatie van sporters met een beperking biedt de essentiële structuur voor wedstrijdsport. Sporters binnen de Paralympische beweging hebben een beperking die leidt tot een competitief nadeel in de sportbeoefening. Daarom is een systeem bedacht om ervoor te zorgen dat een sportprestatie enkel afhankelijk is van talent, fitheid, kracht, uithoudingsvermogen, tactisch inzicht en mentale focus en dat winst of verlies van een sportwedstrijd niet wordt bepaald door de aard of mate van handicap. Dit systeem heet Classificatie. Classificatie bepaalt wie er mag meedoen in de Paralympische sport en deelt de sporters in klassen met gelijkwaardige beperkingen in relatie tot de sport. In zekere mate is dit vergelijkbaar met de gangbare indelingen in gewichtscategorie, geslacht of leeftijd. it minimaliseert de invloed van de handicap op de sportdiscipline en de uitkomst van de wedstrijd. Het hebben van een beperking is niet voldoende om toegelaten te worden tot een paralympische sportklasse. De beperking moet bewijsbaar van invloed zijn op de specifieke tak van sport. Classificatie is dus ook sportspecifiek, een beperking in één tak van sport hoeft binnen een andere tak van sport weinig tot geen invloed te hebben. 

2. Tien beperkingen die in de Paralympische sport toegelaten worden 

Het Internationaal Paralympisch Comité biedt sportmogelijkheden voor sporters met fysieke, visuele en verstandelijke beperkingen. Deze kunnen verdeeld worden in tien soorten beperkingen die toegelaten worden in haar sportprogramma. Deze beperkingen hebben als overeenkomst dat zij verifieerbaar en permanent van aard zijn:

 • Verminderde (ontbrekende) spierkracht door bijvoorbeeld dwarsleasie, spina bifida of polio. 

• Beperking in de beweeglijkheid van gewrichten NB: Hypermobiliteit of instabiliteit van gewrichten en acute vormen van de beperking (bijvoorbeeld artritis), worden niet toegelaten tot een klasse. 

• Amputaties van ledematen als gevolg van trauma of ziekte, of een aangeboren deficiëntie aan de ledematen 

• Significant beenlengte verschil, aangeboren of door een trauma 

• Dwerggroei (Achondroplasie) 

• Hypertonie zoals Cerebrale Parese (spasmen), dit wordt gekenmerkt door een abnormaal hoge spierspanning en een verminderd vermogen om de spieren te strekken. Dit kan ontstaan door ziekte of ongeval welke het centrale zenuwstelsel heeft aangetast. Wanneer de beperking voor het tweede levensjaar is opgetreden spreekt men vaak van Cerebrale Parese, maar het kan ook ontstaan zijn door hersenbeschadiging, hersenbloeding of multiple sclerose. 

• Ataxie, verschillende verstoringen van het evenwicht en de bewegingscoördinatie. Dit kan op eenzelfde wijze ontstaan als Hypertonie. 

• Athetose, een stoornis van het bewegings- en houdingsapparaat. Dit kan variëren van heel milde vormen tot ernstig motorisch disfunctioneren. Het zorgt over het algemeen voor onvrijwillige en ongecontroleerde spierspanning, een ononderbroken stroom van trage, kronkelende bewegingen van de handen en voeten en leidt veelal tot een asymmetrisch postuur. Ook deze aandoening kan op eenzelfde wijze ontstaan als Hypertonie. 

• Visuele beperking, zowel in scherpte, gezichtsveld als (kleuren)waarneming • Verstandelijke beperking, gemeten in IQ (<75), een beperkte zelfredzaamheid én de voorwaarde dat dit voor het 18de jaar is geconstateerd.

3. Sportklassen 

Een sportklasse is een categorie van sporters die een gelijkwaardige beperking heeft in relatie tot de sport. Dit betekent niet dat sporters in die klasse per se dezelfde type beperkingen hebben. Het kan dus voorkomen dat een atleet met een paraplegie uitkomt in dezelfde klasse als iemand met een dubbele beenamputatie. Sporters die uitkomen in een individuele sport, strijden tegen sporters uit dezelfde classificatie klasse. Hierdoor ontstaat er een grotere mate van gelijkwaardigheid in de competities; de impact van de beperking op de prestatie is per klasse geminimaliseerd. Bij het roeien bijvoorbeeld strijden de sporters in drie klassen, afhankelijk hoe zijn de boot kunnen voortbewegen: 1) alleen met hun armen; 2) met armen en romp; of 3) met armen, romp en benen. In nationale wedstrijden of zelfs bij kleine internationale wedstrijden komt het voor dat meerdere klassen bijeen worden gevoegd omdat er anders per klasse te weinig deelnemers zijn. Veelal wordt er dan een alternatief classificatiesysteem toegepast waarbij er toch sprake is van een verrekening van de klasse in het wedstrijdresultaat. Enkele sporten hebben slechts één klasse, zoals sledgehockey of bankdrukken. Om aan deze wedstrijden mee te kunnen doen moet de sporter aan de minimale handicapcriteria voldoen. In teamsporten zoals rolstoelrugby of rolstoelbasketbal, krijgen de spelers classificatiepunten toegekend. Hoe lager de punten, hoe beperkter de sporter is. In een teamopstelling wordt een maximum aantal punten bepaald. Een team kan zijn teamsamenstelling variëren, maar zal nooit meer punten tegelijkertijd in het veld mogen hebben dan afgesproken voor deze competities en kampioenschappen.

4. Hoe wordt een klasse bepaald? 

De classificatie wordt vastgesteld door middel van onderzoek, testresultaten en observatie van de sporter door een panel van classifiers. Deze classifiers zijn specifiek opgeleid om te kunnen analyseren welke invloed de beperking heeft op de sportuitoefening. Wanneer een sporter deelneemt aan wedstrijden waarvoor classificatie verplicht is, zal hij/zij een classificatieproces doorlopen om te controleren of er aan bovenstaande uitgangspunten wordt voldaan.

Dit proces bestaat veelal uit: 

o Het verifiëren van de aanwezigheid van een beperking die in de specifieke tak van sport kan worden toegelaten; 

o Een fysiek en technisch onderzoek naar de mate van beperking in de specifieke activiteit/sport; 

o De toewijzing van een handicap-klasse; 

o Observatie tijdens en buiten de competitie. 

Een classificatie wordt slechts voor één tak van sport afgegeven, het is immers een sportspecifiek systeem. Classifiers voor sporters met een motorische beperking hebben ofwel een (para)medische, danwel een sporttechnische achtergrond. Sporters met een visuele beperking worden geclassificeerd door optometristen of oogartsen. Psychologen worden als classifier ingezet voor de controle van testresultaten van sporters met een verstandelijke beperking.Een internationale classificatie vindt plaats voorafgaand aan toernooien en kampioenschappen. De beslissing van een internationale classificatiepanel wordt altijd overgenomen, ook als dit afwijkt van de nationale classificatie. Sporters worden nationaal geclassificeerd op speciale classificatiedagen, georganiseerd door het Classificatie Instituut. Bij deze nationale classificaties worden verder alle internationale regels en procedures gevolgd om op die manier dezelfde uitslagen te genereren als bij een internationale keuring. Om die reden worden de Nederlandse classifiers zo mogelijk internationaal opgeleid voor hun werk. Afhankelijk van de beperking kunnen sporters een aantal malen geclassificeerd worden; bijvoorbeeld wanneer hun beperking niet stabiel is, wanneer er nog sprake is van verandering omdat de sporter nog in de groei is, of wanneer er sprake is van een beperking die op de rand van twee klassen zit. In dergelijke gevallen kan het Classificatie Instituut een ‘houdbaarheidstermijn’ verbinden aan de classificatie. Internationaal wordt er in zo’n geval een Review-status gegeven, de sporter zal dan bij een volgend kampioenschap nogmaals worden geclassificeerd. Als een sporter niet ingeclassificeerd kan worden, betekent dit niet dat hij/zij geen beperking heeft. Het impliceert enkel dat de sporter een beperking heeft die in die tak van sport niet toegelaten wordt, ofwel dat de mate van beperking niet in voldoende mate de sportbeoefening limiteert ofwel een te fluctuerend beeld heeft om het goed vast te stellen.

5. Classificatie systemen in de Paralympische Zomersporten 

Classificaties zijn altijd sportspecifiek. Er wordt gemeten hoe groot de invloed van de beperking is op de beoefening van de sport en haar sportspecifieke bewegingen en –vaardigheden. Hieronder volgt een overzicht van de Paralympische zomersporten. Ondanks de grote zorgvuldigheid in de beschrijving van verschillende klassen kunnen er interpretatieverschillen ontstaan. Daarbij is het belangrijk te weten dat de reglementen van de diverse verantwoordelijke sportfederaties in alle gevallen leidend zijn en dat zekerheid over een klasse enkel door een officiële classificatie is te verkrijgen.

6. Classificatie bij Boccia

BC1: Sporters in deze klasse hebben ernstige beperkingen aan benen, armen en romp door coördinatiestoornissen. Zij kunnen de bal grijpen en gooien en behoeven geen hulpmiddelen. Sporters met enige beenfunctie mogen de bal met de voet spelen.

BC2: Boccia spelers in deze klasse hebben een betere rompcontrole en arm functie dan de BC1 en BC3 spelers. De functionaliteit van armen en handen geeft de mogelijkheid om zowel boven- als onderhands te gooien, met meerdere mogelijkheden om de bal vast te houden. 

BC3: In deze klasse spelen sporters met een aanzienlijke beperking in armen en benen en hebben zeer matig of geen romp controle door cerebrale of andere stoornis. In tegenstelling tot de BC1 sporters gebruikt men in de BC3 klasse een zogenaamde ‘goot’ om de bal in het spel te brengen. Deze goot wordt op aanwijzing van de sporter gepositioneerd door een begeleider die met de rug naar het speelveld zit. Doordat de sporter veelal de bal niet kan grijpen wordt er een hulpmiddel gebruikt om de bal vanuit de goot los te laten. 

BC4: De eerste drie klassen betreffen met name de sporters met een cerebrale parese zoals spasticiteit, athetose of ataxia. In de BC4 doen sporters met andere beperkingen mee die krachtverlies en/of coördinatie problemen veroorzaken. Dit zijn bijvoorbeeld sporters met multiple sclerose of spina bifida. De sporters hebben een slechte been- en rompfunctie maar kunnen wel de bal grijpen en gooien.

BC5: Deze spelers zijn minder beperkt dan de spelers in de BC2 en BC4. Spelers in de BC5-klasse mogen nog niet deelnemen aan internationale wedstrijden.

Verdere informatie: http://www.bisfed.com/introducing-the-new-bc5-profile/

Bron: Classificatieinstituut